Mensen met een chronische nieraandoening hebben vaak problemen met seksualiteit. Een onderwerp waar relatief weinig onderzoek naar gedaan is. Onderzoekers uit Cleveland (VS) hebben nu wel een overzicht samengesteld van de meest recente onderzoeken op dit gebied.

De onderzoekers analyseerden 50 studies onder in totaal 8.343 mensen in de leeftijd van 18-85 jaar. In 28 studies waren alleen mannen bekeken, in 11 studies alleen vrouwen en in 11 andere studies beide geslachten. Het aantal vrouwen opgenomen in de studies is beperkt vergeleken met het aantal mannen omdat het vooral bij vrouwen een niet (h)erkend probleem is. Ook maakt de culturele achtergrond van de onderzochte populatie verzamelen van informatie lastig en is het verzamelen van objectieve data bij vrouwen überhaupt moeilijker.

Diverse groepen nierpatiënten
De in het onderzoek meegenomen patiënten zijn aan de dialyse (3.717), hebben een niertransplantatie gehad (2.764) of hebben een chronische nierziekte waarbij ze nog geen transplantatie of dialyse hebben gehad.

De onderzoekers concluderen dat erectiestoornissen heel erg vaak voorkomen bij nierpatiënten (70%), zeker bij patiënten die gedialyseerd worden. Van deze groep mannen had het grootste gedeelte (24,6%) een ernstige vorm van erectiestoornis, 17,8% een mild tot matige vorm, 17,1% een milde en 13,3% een matige vorm. Bij vrouwen waren er minder studies waaruit seksuele disfunctie geconcludeerd kon worden.

Risicofactoren
Risicofactoren bleken leeftijd, diabetes mellitus en hypertensie, overgewicht, roken, inactiviteit, depressie en medicatie (bètablokkers, diureticum) te zijn. Een stelselmatige risicopatroon is bij deze studies niet waargenomen. Wat verder duidelijk is, is dat patiënten met een niertransplantatie in de voorgeschiedenis, veel minder last hebben van seksuele disfunctie.

Het relatief hoge aantal mannelijke nierpatiënten met erectiestoornissen vergeleken met een controlegroep geeft maar weer aan wat voor cardiovasculaire risico's deze groep loopt. De wanden van de vaten (zowel kleine als grote) zijn al op relatief jonge leeftijd in het hele lichaam aangetast (endotheel disfunctie).

Moeilijk vergelijkbare vragenlijsten
De systematische review werd bemoeilijkt doordat in de verschillende studies verschillende soorten vragenlijsten werden gebruikt. Soms zelfs niet gevalideerd. Hierdoor is het erg moeilijk om gegevens van verschillende studies met elkaar te vergelijken. Het is beter dat er één internationaal gevalideerde vragenlijst wordt geïntroduceerd. Een andere beperking is dat er weinig gezegd kan worden over sommige subgroepen (vrouwen, nierpatiënten zonder dialyse).

Maar deze evaluatiestudie toont wel aan dat seksuele disfunctie bij een groot deel van de nierpatiënten aanwezig is. Toch zijn er tot op dit moment nog altijd geen duidelijke richtlijnen als het gaat om deze patiëntengroep en seksuele disfunctie.

In de eerste gesprekken die medisch maatschappelijk werker Laura Haasdijk met patiënten voert vragen mensen zich af waarom ze naar de maatschappelijk werker moeten. Het voelt alsof er iets met ze aan de hand is. Terwijl het maatschappelijk werk tot het standaard aanbod hoort bij een nierziekte, net zoals de diëtiste, verpleegkundige en de dokter. Onlangs hebben de maatschappelijk werkers die werkzaam zijn in de nefrologie hun visie op wat zij doen en hoe ze willen werken vastgelegd in de zogeheten kwaliteitsstandaarden. Deze zijn voor iedereen gratis te downloaden.

'Het kost altijd eventjes, misschien wel een paar gesprekjes, voordat mensen gaan ervaren wat maatschappelijk werk kan betekenen. Je hebt heel vaak een klein stukje weerstand te overwinnen,' vertelt Haasdijk. Zij werkt in het HagaZiekenhuis in Den Haag en is voorzitter van de Vereniging Maatschappelijk Werk Nefrologie. Haar werk is eigenlijk tweeledig, zo legt ze dat aan patiënten uit. Een nierziekte heeft heel veel invloed op je gewone leven. Een maatschappelijk werker kan je op weg helpen met praktische dingen, en ook psychosociale ondersteuning bieden.

Lees meer »