Promovendus Mahdi Salih onderzocht urine extracellulaire vesikels (uEVs) als mogelijke biomarkers voor nierziekten. uEVs zijn miniscule blaasjes die door de niercellen worden uitgescheiden en een indruk kunnen geven over wat er zich in de nier afspeelt. Bij proefdieren is het mogelijk de nieren te verwijderen en de processen van nierziekten te onderzoeken. Voor de mens is dat natuurlijk niet mogelijk. Eventueel zou een nierbiopt genomen kunnen worden, om een indruk te krijgen van de processen in de nier. Dit is echter een invasieve ingreep; dat wordt dus niet zomaar gedaan.

In dit proefschrift zijn uEVs onderzocht als biomarkers voor polycysteuze nierziekte (de meest voorkomende genetische nieraandoening) en zoutgevoelige hypertensie. Voor beide ziektebeelden toont de studie dat uEVs wel degelijk gebruikt kunnen worden als non-invasieve maat om de ziekten aan te tonen en mogelijk iets te kunnen zeggen over de ernst van de ziekte. Ook heeft de promovendus een simpele laboratoriumtechniek (een zogenaamde ELISA) ontwikkeld om uEVs te kunnen vangen en onderzoeken. De oudere technieken om uEVs te onderzoeken zijn nogal bewerkelijk, en kunnen daarom niet in ziekenhuislaboratoria toegepast worden.

Het proefschrift draagt bij aan de kennis om deze uEVs toe te passen in de kliniek. Het uiteindelijke doel is om ze te gebruiken om nierziekten op te sporen, maar ook om behandelingen te individualiseren. Beschreven voorbeelden zijn:

• Een groot deel ca.70%) van patienten met polycysteuze nierziekte ontwikkelt eindstadium nierfalen. Het overige deel (ca. 30%) niet. Deze laatste groep heeft dus geen behandeling nodig voor deze ziekte. Met uEVs zou voorspeld kunnen worden wie deze behandeling behoeft en wie niet.
• Hypertensie is een groot probleem in de maatschappij. Welk middel geef je aan welke patiënt? Met uEVs kun je de zoutkanalen in de nier meten, zo toont dit proefschrift. Dat zou een indruk kunnen geven van de oorzaak van hypertensie, maar ook van mogelijke behandeling.

Promotie M. Salih: dinsdag 19 december 2017, 15:30 uur
Titel proefschrift: Urinary Extravellular Vesicles: Biomarkers and Beyond

Promotores: prof.dr. E.J Hoorn en prof.dr. R. Zietse

Locatie: Prof.dr. Andries Querido zaal, Onderwijscentrum, Erasmus MC, Wytemaweg 80, 3015 CN Rotterdam

Angst en depressie klachten komen veel voor bij patiënten met nierziekten. Patiënten met eindstadium nierfalen hebben vaak veel lichamelijke en psychische klachten. Zowel de nierziekte zelf als de intensieve dialysetherapie zorgt voor een verminderde kwaliteit van leven, veel ziekenhuisopnames en hoge sterfte.

Het promotieonderzoek van Robbert Schouten laat zien dat 22% van de patiënten met eindstadium nierfalen lijdt aan angstklachten en 43% aan depressieve klachten. Deze klachten hebben een negatief effect op de kwaliteit van leven, maar ook op het aantal ziekenhuisopnames en zelfs sterfte. Patiënten met een migratie-achtergrond hebben een (nog) hoger risico op zowel angst als depressie. Meer onderzoek is nodig om deze klachten beter te behandelen in deze kwetsbare patiëntengroep.

De verdediging van een proefschrift is altijd openbaar, maar vanwege covid-19 zal die van Robbert Schouten ook volledig online te volgen zijn via een YouTube kanaal dat de VU hiervoor geopend heeft.

Promotie R. Schouten: woensdag 4 november 2020, 9.45 uur
Titel proefschrift: Anxiety and depression are common in patients with renal disease