Het aantal nieuwe nierpatiënten dat voor peritoneale dialyse kiest bevindt zich al 5 jaar in een dalende lijn. Rond de eeuwwisseling deed in Nederland 30 procent van de patiënten PD. Nu is dat nog maar 20 procent. Volgens Dianets directeur patiëntenzorg Dick Struijk is die teruggang voornamelijk te wijten aan de marktwerking in de zorg.

'De nieuwe commerciële centra doen uitsluitend hemodialyse. De vraag is dus of patiënten daar goed worden voorgelicht over de keuzes die er zijn. Ik denk het niet. Peritoneale dialyse en thuishemodialyse is niet in hun belang. Marktwerking is een bedreiging voor zelfzorg. Die stelling durf ik wel aan.'

Internist-nefroloog Struijk schetste tijdens het Dianet-symposium 'Dialyse à la carte' de ontwikkelingen in de PD van de afgelopen dertig jaar. Eind jaren zeventig bestond er alleen CAPD, waarvoor men uitsluitend in het ziekenhuis werd opgeleid. Er werd maar met één soort zak gedialyseerd, was er maar één type katheter (een rechte) en één soort dialysaat (glucose). En lang niet iedereen kon met CAPD behandeld worden. Struijk noemde onder meer mensen met een stoma, bejaarden in een verpleeghuis en patiënten met hartproblemen of een verstandelijke handicap. De menukaart was beperkt.

Meer vrijheid
Maar dat is veranderd. Er is nu een comfortabelere twinbag en infecties van de huidpoort komen minder voor. Dankzij nachtelijke APD (met een machine) kan er ook langer worden gedialyseerd en heeft de patiënt overdag meer vrijheid. Ook kan APD worden gecombineerd met handmatig wisselen overdag. Net wat de patiënt het beste uitkomt. Voor mensen met een handicap is speciaal gereedschap beschikbaar gekomen en er zijn veel meer soorten katheters. Ook de dialysevloeistoffen ontwikkelen zich. Zo bevatten ze nu bijvoorbeeld een kwart van de dagelijkse eiwitten die men nodig heeft. De opleiding kan nu zowel in het ziekenhuis als poliklinisch of thuis plaatsvinden, of combinaties daarvan. Daarbij kan de ondersteunende rol van de wijkverpleegkundige groot zijn.

'Iedereen kan het leren'
Dick Struijk: 'PD kent steeds minder beperkingen voor de leefstijl. De wisselingen van de zakken kan in principe overal plaatsvinden: thuis, op het werk, onderweg en op vakantie. Baden, douchen en zwemmen hoeft geen probleem te zijn. En PD kun je iedereen leren. Van de 800 patiënten die wij bij Dianet wilden opleiden, bleken er maar 4 hiertoe niet echt in staat.' Voor de toekomst ziet Dick Struijk nieuwe mogelijkheden voor zelfmanagement met zogenaamd telemedecine, bijvoorbeeld in de vorm van videocontact tussen patiënt en zorgverlener en eigen toegang tot de elektronische medische status. Ook de ontwikkeling van patiëntvriendelijkere vloeistoffen zal volgens Dianets directeur doorzetten. Net als het steeds gebruikersvriendelijker maken van apparaten, waaronder de draagbare dialysaatververser.

Tijdens een forumdiscussie deed Herman Flens, accountmanager Instellingen bij zorgverzekeraar Agis, een belangrijke belofte. De verzekeraar sluit in de toekomst geen contracten meer af met zogenaamde 'monoculturele' aanbieders. Dit zijn dialysecentra die slechts één vorm van dialyse aanbieden of hun patiënten niet op andere mogelijkheden wijzen.

Dat een gezonde leefstijl (gezonde voeding, voldoende beweging, slaap en ontspanning, stoppen met roken en alcohol matigen) belangrijk is, weten we al een tijd. Maar juist nu, tijdens deze COVID pandemie, is een gezonde leefstijl belangrijker dan ooit. De boodschap is 'Zorg goed voor jezelf. Gezond leven houdt je weerstand op peil. Je wordt minder snel ziek en bent beter beschermd tegen ziekmakende bacteriën en virussen, zoals het coronavirus. En als je toch ziek wordt, herstel je meestal sneller.' Tal van wetenschappelijke onderzoeken laten dit ook zien.

Voor wie zelf dit jaar ook een start wil maken met een gezondere leefstijl start Beterschappen met een leefstijlprogramma, de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Speciaal voor nierpatiënten met een redelijke nierfunctie (30% of hoger) die een te hoog gewicht hebben (BMI van 25 of hoger) en graag willen afvallen. Het programma duurt twee jaar en je krijgt gedurende het gehele programma advies en begeleiding bij het aanleren van een gezonde leefstijl. Onder intensieve begeleiding van leefstijlcoach-diëtist Femke en fysiotherapeut Marieke werk je aan je gezondheid.

Lees meer »