De ernstige complicatie EPS bij peritoneale dialyse, waarbij het buikvlies verhardt en onbruikbaar wordt, kan voorspeld worden stellen Britse onderzoekers. Al enige jaren voordat er sclerose optreedt, neemt de functie van het buikvlies van deze patiënten duidelijk af.

Bij nierpatiënten die behandeld worden met buikvliesspoeling, kan als complicatie peritoneale sclerose (EPS) optreden. Hierbij verhardt het buikvlies, waardoor het onbruikbaar wordt voor dialyse. In ernstige gevallen is deze complicatie zelfs dodelijk. Hoe langer een patiënt dialyseert, hoe groter het risico op EPS wordt. Er is steeds meer aandacht voor. Zo zijn Nederlandse nefrologen vorig jaar een landelijke registratie van EPS gestart.

Ook in Groot-Brittannië houden artsen zich ermee bezig. In Stoke on Trent hebben ze geprobeerd te achterhalen welke factoren EPS kunnen voorspellen. Daarvoor bestudeerden ze de veranderingen in de functie van het buikvlies door de tijd heen, bij patiënten bij wie op den duur EPS was opgetreden. Al deze patiënten matchten ze met vier controlepersonen die in leeftijd en dialyseduur vergelijkbaar waren, maar geen last hadden van peritoneale sclerose.

Bij alle deelnemers aan het onderzoek steeg de dialysaat/plasma creatinineratio naarmate ze langer dialyseerden. Een verschil tussen de patiënten met en zonder EPS vonden de onderzoekers alleen op het moment dat de eersten moesten stoppen met buikspoeling. Maar de ultrafiltratiecapaciteit, de mate waarin via het buikvlies overtollig vocht verwijderd kan worden, was bij de patiënten die EPS zouden gaan ontwikkelen al ten minste twee jaar voor het zo ver was, duidelijk slechter dan bij de controlepersonen. De patiënten met EPS hadden daaraan voorafgaand niet vaker buikvliesontsteking dan de anderen. Ook de eiwitklaring was niet wezenlijk anders dan bij patiënten die geen EPS ontwikkelden.

Met behulp van de reguliere tests om de functie van het buikvlies te beoordelen, kunnen de meeste patiënten die een verhoogd risico op EPS lopen geïdentificeerd worden voor het daadwerkelijk zo ver is. Ruim voor die tijd neemt de ultrafiltratiecapaciteit al significant af.

Wat is het beste moment om te starten met dialyseren? Over deze vraag boog Cynthia Janmaat zich in haar promotie-onderzoek. Op 25 november j.l., verdedigde ze haar proefschrift waarin ze beschrijft hoe ze dichter bij een antwoord komt.

In de praktijk blijkt regelmatig dat er patiënten zijn met een heel slechte nierfunctie, die daar nog nauwelijks last van hebben. Terwijl andere patiënten met een minder slechte nierfunctie juist meer symptomen ervaren. Er is dus een discrepantie tussen enerzijds de nierfunctie en anderzijds het aantal symptomen en de last die patiënten ervaren. Een groots opgezet onderzoek waaraan veel patiënten meedoen, met uiteenlopende nierfuncties en ook een hele range aan symptomenlast, willekeurig verdeeld over groepen die wel of niet starten met dialyse, zou antwoord kunnen geven op deze vraag.

Het wetenschappelijk bewijs uit een dergelijke goed opgezette zogeheten gerandomiseerde studie geldt als sterk. Maar met zo een verscheidenheid aan patiënten en symptomen is een gerandomiseerd onderzoek in dit geval eigenlijk niet te doen. Daarom gebruikte Janmaat gegevens uit observationele studies. Dat zijn onderzoeken waarbij gegevens van patiënten worden verzameld. De patiënten krijgen de gebruikelijke behandeling en er wordt geen behandeling toegewezen door de arts of onderzoeker.

Lees meer »