Prof.dr. K.J. Jager

Een onderzoek van de ERA-EDTA Registry wijst uit dat de overlevingskansen van een patiënt die met peritoneale dialyse begint niet slechter zijn dan die van patiënten die beginnen met hemodialyse. 'Een eventueel verschil in overlevingskansen is daarom niet per se het beste argument om voor HD te kiezen', zegt professor Kitty Jager, epidemioloog en verbonden aan de ERA-EDTA Registry, naar aanleiding van het onderzoek.

Het onderzoek volgde telkens gedurende vijf jaar Europese patiënten die tussen 1993 en 2012 begonnen met een niervervangende therapie. Uit het onderzoek blijkt dat in de meest recente periode steeds minder patiënten startten met PD of HD terwijl het aantal getransplanteerden steeg.

Wanneer er naar de resultaten per dialysevorm gekeken wordt, blijkt dat PD-patiënten in de eerste vijf jaar net iets langer leven dan HD-patiënten. Jager: 'Zelfs met de correctie op leeftijd en nierziekte komen PD-patiënten er iets beter uit. Dat zou kunnen zijn omdat PD-patiënten vaak wat gezonder zijn wanneer ze beginnen.'

Uit het onderzoek wordt vooral duidelijk dat patiëntoverleving niet de doorslag lijkt te moeten geven bij het kiezen van de dialysevorm. De vraag moet volgens Jager juist zijn wat het beste in iemands dagelijks leven past. 'Voor patiënten zijn twee dingen belangrijk: hoe lang kan ik er mee leven en wat is mijn kwaliteit van leven. Het antwoord op de laatste vraag hangt van iemands persoonlijke situatie af. Wat past het beste in haar of zijn dagelijks leven. Het kiezen voor HD kan bijvoorbeeld ook een sociaal aspect hebben.'

Communicerende vaten
Opvallend is dat uit het onderzoek blijkt dat er al sinds 2000 in Europa steeds minder met PD wordt gestart. Het starten van HD daalt pas sinds 2009, terwijl het starten op een transplantaat al gedurende 20 jaar steeds verder toeneemt. Jager beschrijft dit als communicerende vaten. Met de toename van levende donoren neemt het aantal patiënten dat moet gaan dialyseren af. Patiënten die kiezen voor PD zijn ook vaker goede transplantatiekandidaten. 'Wanneer het aantal levende donoren verder toeneemt, is de kans groot dat het aantal PD-patiënten nog meer zal afnemen. Deze mensen hoeven dan steeds minder vaak met dialyse te beginnen.'

Maar het lagere aantal patiënten dat met dialyse start is niet het hele verhaal. Het totale aantal mensen in de Europese bevolking dat met nierfunctievervanging moet starten lijkt sinds een paar jaar langzaam af te nemen. Jager legt uit dat dit klopt en verschillende verklaringen kan hebben, bijvoorbeeld dat er preventief meer gedaan kan worden om dialyse uit te stellen of te voorkomen. Daarnaast is de nierfunctie waarbij met dialyse begonnen wordt verschoven.

Begin jaren ’90 werd meestal begonnen wanneer de nierfunctie (eGFR) vijf tot zes milliliter per minuut was. Dit werd in de jaren daarna vervroegd naar ongeveer tien milliliter per minuut. Vervolgens stelde een publicatie uit Australië dat de hoogte van de nierfunctie bij het moment van starten weinig verschil maakt en is de trend dus juist om weer later te starten. 'Doordat er later gestart wordt met dialyse, zal uiteindelijk ook niet meer iedereen gaan dialyseren. Door de latere start overlijden patiënten mogelijk al aan iets anders voor ze ooit dialyse nodig hebben,' aldus Jager.

De resultaten van dit onderzoek zullen door de ERBP (European Renal Best Practice, een adviesgroep met betrekking tot richtlijnen binnen ERA-EDTA) gebruikt worden bij het aangeven van richtlijnen voor het kiezen van een dialysevorm.

'Ben je niet bang Brenda?' Zijn vraag verrast mij. 'Bang? Waarvoor?' 'Nou, dat ik nu zo dicht bij mensen kom en dan eventueel iets mee naar huis neem.' Ik val even stil. Aan de andere kant van de lijn hoor ik het geruis van het asfalt duidelijker, nu hij even niets zegt. 'Tja… je doet wat je kunt, toch? Anderhalve meter buiten de auto, mondkapjes op in de auto, na de sessies alles laten doorluchten en desinfecteren. Wat kun je nog meer doen?' Ik kijk vanuit ons kantoor naar buiten en zie de takken en bladeren van de bomen zachtjes heen en weer wuiven. 'Misschien kun je als je thuiskomt even gaan douchen en je kleren buiten laten luchten? En ach, iemand met corona kan net zo goed langs mij heen lopen in de supermarkt en dan loop ik hetzelfde risico. Je weet hoe sommige mensen zijn tegenwoordig. En je moet toch weer een keer aan het werk.'

Het is een vreemde gewaarwording als we begin maart onze deuren moeten sluiten om corona het hoofd te bieden. Met zoveel tijd over, besluiten we lang uitgestelde klussen op te pakken, waaronder rommel opruimen. 'Ik kan de schuur bijna niet meer in. Als ik iets wil pakken, moet ik hem helemaal verbouwen' klaagt mijn man.

Lees meer »